by Dokładne sprawdzenie wiarygodności i wypłacalności kredytobiorcy leży w gestii banku. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia praktycznie w dwóch przypadkach. Po pierwsze, w przypadku podmiotów nowo utworzonych, w stosunku do których zdolności kredytowej banki nie mogą ustalić (względnie mają z tym problemy), a to dlatego, że większość stosowanych w praktyce metod opiera się w mniejszym lub większym stopniu na danych ze sprawozdań finansowych, których takie podmioty po prostu jeszcze nie posiadają. W takim przypadku uzasadnione jest żądanie wzmocnionych zabezpieczeń i (zamiast programu naprawy gospodarki) biznesplanu, którego realizacja umożliwi spłatę zaciągniętego kredytu. Po drugie, w przypadku stałych klientów banku, którzy utracili zdolność kredytową często w wyniku sytuacji od nich niezależnej, ale których bank nadal może kredytować po spełnieniu przytoczonych wyżej warunków, licząc na dalszą współpracę.
Wiarygodność prawna kredytobiorcy
W praktyce bankowej wyróżnia się najczęściej dwie podstawowe kategorie zdolności kredytowej pod względem formalnoprawnym, tj. wiarygodność prawną kredytobiorcy, czyli jego zdolności do podejmowania czynności prawnych z bankiem (nie mają jej np. osoby małoletnie lub ubezwłasnowolnione czy spółki cywilnej pod względem merytorycznym, tj. wiarygodność ekonomiczną kredytobiorcy, w aspekcie personalnym i w aspekcie ekonomicznym. Kredytobiorcy składają wymagane do oceny zdolności kredytowej dokumenty i informacje wraz z wnioskiem kredytowym. Są to m.in. dane dotyczące kredytobiorcy, tj. nazwisko i imię, wiek, stan cywilny, wykształcenie, miejsce zamieszkania, telefon, aktualne zatrudnienie, ewentualnie status prawny kredytobiorcy (wyciąg z odpowiedniego rejestru, statut, umowa), zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami i płatnościami na rzecz ZUS. Banki wymagają także informacji dotyczących kredytowanego przedsięwzięcia, np. przedmiot i cel kredytowanego przedsięwzięcia oraz stan zaawansowania, środki zaangażowane w przedsięwzięcie, wymagane zezwolenia i decyzje administracyjne oraz samego kredytu i sposobu jego wykorzystania, np. wysokość i przeznaczenie kredytu, okres zapotrzebowania, proponowane formy zabezpieczenia. Poza tym dołączane są sprawozdania finansowe za wymagany okres.
Do analizy zdolności kredytowej mogą być wykorzystywane różne metody: od metody opisowej do metod statystyczno-matematycznych. Metody opisowe (logiczno-dedukcyjne) polegają na ocenie zdolności kredytowej klienta na podstawie informacji o jego sytuacji ekonomiczno-finansowej. W przypadku metod statystyczno-matematycznych (empiryczno-indukcyjnych) zdolność kredytową ocenia się na podstawie cech i zachowań wcześniejszych kredytobiorców.
Metody analizy zdolności kredytowej
Modele ilościowe, bazujące na danych mierzalnych, które można skwantyfikować i porównać. Można tu zaliczyć metody statystyczno-matematyczne, a klasycznym przykładem jest analiza dyskryminacyjna (np. model Altmana). Idea oceny ilościowej polega na ustaleniu z góry kluczowych czynników określających prawdopodobieństwo nie wywiązania się z umowy kredytowej oraz na zsumowaniu ich współczynników wagowych w celu uzyskania ostatecznego wyniku ilościowego. Wynik ten można niekiedy interpretować dosłownie jako prawdopodobieństwo niewypłacalności kredytobiorcy. W innym wypadku służy on jako podstawa do zaliczenia kredytobiorcy do określonej grupy (dobrych lub złych kredytobiorców) w zależności od tego, czy znajduje się on powyżej, czy poniżej pewnego punktu progowego ustalonego przez bank.
